Kompleksowy przewodnik: Jak wybrać odpowiednią zaprawę klejową do płytek ceramicznych i kamiennych?

1. Rodzaj podłoża – kluczowy czynnik

Podłoże, na którym układamy płytki, jest pierwszym i jednym z najważniejszych elementów, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze zaprawy klejowej. Różne typy podłoży mają różne właściwości, które mogą wpływać na przyczepność, trwałość i wytrzymałość zaprawy.

• Podłoża cementowe – Wymagają zastosowania klejów cementowych, które oferują doskonałą przyczepność i elastyczność. Kleje cementowe klasy C1 i C2 spełniają normy wytrzymałościowe (odpowiednio ≥ 0,5 N/mm² dla C1 i ≥ 1 N/mm² dla C2).

• Podłoża anhydrytowe – Ze względu na ich delikatniejszą strukturę i podatność na wilgoć, wymagają odpowiedniego przygotowania. Przed ułożeniem płytek konieczne jest szlifowanie wierzchniej warstwy oraz zastosowanie specjalnych gruntów. Kleje cementowe nie są zalecane do anhydrytu ze względu na ryzyko nasiąkania wodą.

• Podłoża betonowe – Beton jako podłoże charakteryzuje się dobrą nośnością, jednak wymaga zastosowania elastycznych zapraw, zwłaszcza gdy beton narażony jest na duże wahania temperatury i wilgotności.

Zawsze należy dokładnie ocenić stan podłoża i w razie potrzeby przeprowadzić prace wyrównawcze. Podłoże musi być suche, stabilne, bezpyłowe i nośne.

2. Typ okładziny – nie każda zaprawa pasuje do każdego materiału

Właściwości okładziny również odgrywają kluczową rolę. Różne rodzaje płytek, jak glazura, gres czy płytki kamienne, mają różne parametry techniczne, takie jak nasiąkliwość czy porowatość, które wpływają na wybór zaprawy klejowej.

• Glazura i terakota – To tradycyjne materiały okładzinowe, które mają porowatą strukturę. Dzięki temu zapewniają dobrą przyczepność zaprawie klejowej. Do ich układania można stosować standardowe zaprawy cementowe klasy C1 lub C2.
  

• Gres – Płytki gresowe charakteryzują się niską nasiąkliwością, co sprawia, że są trudniejsze do przyklejenia. Zaleca się stosowanie zapraw elastycznych modyfikowanych tworzywem sztucznym (klasy S1 lub S2), które oferują lepszą przyczepność na gładkiej powierzchni gresu.
  

• Płyty kamienne i konglomeraty – Kamień syntetyczny zwłaszcza konglomeraty żywiczne, mogą reagować na wilgoć zawartą w zaprawie, co prowadzi do odkształceń. Dlatego do układania takich okładzin zaleca się stosowanie zapraw szybkowiążących, które minimalizują czas kontaktu materiału z wilgocią. W przypadku kamienia naturalnego zaprawy minimalizują ryzyko odbarwień oraz zapewniają trwałe ułożenie. 
  

• Płyty szklane – Ze względu na gładką powierzchnię i niemal zerową nasiąkliwość, płytki szklane wymagają klejów na bazie żywic reaktywnych (klasy R), które zapewniają trwałą elastyczność i optymalną przyczepność.

3. Klasy zapraw klejowych – Normy C, D, R

Zaprawy klejowe do płytek i kamienia są klasyfikowane na podstawie norm PN-EN 12004 oraz ISO 13007, które określają trzy główne rodzaje zapraw, oznaczone literami C, D i R. Każda z tych klas odnosi się do różnych typów zapraw, w zależności od ich składu i właściwości:

1. Zaprawy cementowe (C) – Są to najczęściej stosowane kleje na bazie cementu, wymagające wymieszania z wodą przed użyciem. Zaprawy te występują w dwóch klasach:

   • C1 – Standardowe kleje cementowe, które muszą spełniać minimalne wymagania przyczepności (≥ 0,5 N/mm²).
   • C2 – Ulepszone kleje cementowe o wyższej przyczepności (≥ 1 N/mm²), odpowiednie do bardziej wymagających aplikacji, np. na zewnątrz lub w miejscach narażonych na intensywne obciążenia mechaniczne.

2. Zaprawy dyspersyjne (D) – Kleje na bazie wodnych dyspersji polimerów, które są gotowe do użycia bez konieczności mieszania. Występują w dwóch klasach:

   • D1 – Zaprawy o standardowych właściwościach, które muszą spełniać minimalne wymagania przyczepności (≥ 1,0 N/mm²) w warunkach standardowych i po starzeniu termicznym.
   • D2 – Ulepszone zaprawy dyspersyjne o wyższej odporności na wilgoć i temperatury, co czyni je idealnymi do pomieszczeń narażonych na wilgoć, jak łazienki czy kuchnie.

3. Zaprawy reaktywne (R) – Kleje na bazie żywic reaktywnych, takich jak epoksydy i poliuretany, które oferują najwyższą przyczepność i elastyczność. Wyróżnia się dwie klasy:

   • R1 – Kleje podstawowe, które muszą spełniać wymagania dotyczące wytrzymałości na ścinanie (≥ 2 N/mm²).
   • R2 – Ulepszone zaprawy reaktywne, które dodatkowo muszą wytrzymywać zanurzenie w wodzie oraz szok termiczny. Są idealne do zastosowań w miejscach narażonych na ekstremalne warunki, takich jak baseny, przemysł chemiczny czy okładziny szklane.

4. Elastyczność zaprawy – klucz do trwałości

Elastyczność zaprawy klejowej jest szczególnie ważna, gdy powierzchnia, na której układane są płytki, może podlegać odkształceniom. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku:

• Podłoży ogrzewanych (np. ogrzewanie podłogowe),
• Powierzchni narażonych na duże różnice temperatur (np. balkony, tarasy),
• Wielkoformatowych płytek, które mają ograniczoną możliwość kompensacji naprężeń.

Elastyczne zaprawy są oznaczone klasami S1 (odkształcalność ≥ 2,5 mm) oraz S2 (odkształcalność ≥ 5 mm). Zaprawy S2 zapewniają maksymalną elastyczność i są idealne do wymagających aplikacji.

5. Dodatkowe oznaczenia zapraw – co oznaczają symbole T, E, F?

Wybierając zaprawę klejową, warto zwrócić uwagę na dodatkowe oznaczenia literowe, które informują o specyficznych właściwościach produktu:

• T – oznacza zmniejszoną spływność. Takie zaprawy są idealne do układania płytek na ścianach, ponieważ klej nie spływa po powierzchni.

• E – wydłużony czas otwartego schnięcia. Tego rodzaju kleje dają więcej czasu na dokładne ułożenie płytek przed związaniem kleju, co jest szczególnie pomocne przy dużych powierzchniach.

• F – szybkie wiązanie. Kleje szybkowiążące są stosowane tam, gdzie wymagana jest szybka realizacja projektu, na przykład w miejscach o intensywnym użytkowaniu.

6. Płytki wielkoformatowe – wyzwanie dla wykonawców

Płytki wielkoformatowe stają się coraz bardziej popularne, ale ich układanie wiąże się z wieloma wyzwaniami. Ze względu na duży rozmiar i małą grubość, wymagają one precyzyjnego przygotowania podłoża oraz odpowiednich zapraw klejowych.

• Wielkoformatowe płytki (> 1 m²) – Zaleca się stosowanie zapraw klasy S2, które lepiej kompensują naprężenia między podłożem a okładziną.
• Układanie metodą kombinowaną – Polega na nakładaniu zaprawy zarówno na podłoże, jak i na spód płytek, co pozwala na uzyskanie pełnego przylegania i trwałego połączenia.

*Ofertę na narzędzia budowlane możesz sprawdzić - https://stemar.pl/pl/c/Narzedzia/59

7. Układanie płytek na jastrychach anhydrytowych – na co uważać?

Jastrychy anhydrytowe są często stosowane w nowoczesnym budownictwie, ale ze względu na swoją higroskopijność wymagają szczególnej ostrożności. Nadmiar wilgoci w zaprawie klejowej może prowadzić do osłabienia struktury jastrychu, co w efekcie powoduje odspajanie się płytek.

Aby tego uniknąć:

• Przed układaniem płytek należy zeszlifować wierzchnią warstwę jastrychu,
• Stosować kleje o niskiej zawartości wody lub kleje reaktywne,
• Zawsze sprawdzać wilgotność jastrychu przy użyciu miernika CM (max. 0,3% wilgotności dla jastrychów ogrzewanych).

 

*Ofertę na tarcze szlifierskie możesz sprawdzić  - https://stemar.pl/pl/c/Szlifowanie-i-polerowanie/203

 

8. Okładziny na ścianach zewnętrznych – wyzwania i możliwości

Coraz więcej inwestorów oraz projektantów decyduje się na okładziny ceramiczne na elewacjach budynków. Ceramiczne płytki oferują wiele korzyści: wysoką odporność na uszkodzenia użytkowe, łatwość w utrzymaniu czystości oraz ochronę przed czynnikami atmosferycznymi. Dzięki różnorodnym formatom i kolorom, elewacje z płytkami ceramicznymi mogą nadać budynkom nowoczesny, estetyczny wygląd.

Przy planowaniu i realizacji warto skorzystać z zapisów normy DIN 18515 „Okładziny na ścianach zewnętrznych – płytki i płyty mocowane na zaprawie”. Przede wszystkim, powierzchnie elewacji są trudnymi obszarami, które muszą być trwale odporne na zmienne warunki atmosferyczne. Zlekceważenie oddziaływania negatywnych czynników często prowadzi do uszkodzeń w postaci pęknięć lub odspojeń. Ze względu na miejsce ułożenia płytek (zewnętrzna powierzchnia ścian) są one narażone na sytuacje krytyczne. Dlatego konieczne jest szczegółowe planowanie i ścisłe przestrzeganie wymagań normowych lub, gdy nie jest to możliwe, odpowiednie testowanie indywidualnych przypadków.

Normy i Wymagania

• Norma PN-EN 14411 „Płytki ceramiczne – Definicja, klasyfikacja, właściwości, ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych i znakowanie” – Okładziny ceramiczne produkowane zgodnie z tą normą charakteryzują się potwierdzoną odpornością na działanie mrozu i mogą być stosowane na elewacjach.

• Norma DIN 18515 – Określa wymagania dotyczące maksymalnych wymiarów płytek, struktury systemu dylatacji oraz właściwego przygotowania podłoża.

 

1. Przygotowanie podłoża:

Powierzchnia musi być nośna (przyczepność ≥ 0,5 N/mm²),

Pozbawiona warstw zmniejszających przyczepność,

Wyrównana pod względem nierówności,

Tynki muszą mieć odpowiednią grubość i być zbrojone w razie potrzeby.

2. Metody układania:

Metoda kombinowana – Nakładanie zaprawy zarówno na podłoże, jak i na spód płytek, co zapewnia lepszą przyczepność i trwałość.

Metoda cienkowarstwowa – Stosowana na zawieszonych płytach nośnych, wymaga zapraw zgodnych z normą PN-EN 12004 oraz odpowiedniej grubości kleju (min. 3 mm). 

3. Fugowanie

W zależności od rodzaju materiału okładzinowego należy przestrzegać minimalnych szerokości spoin:

Płytki ceramiczne: 5-8 mm

Ceramiczne płyty łamane: 5-10 mm

Łupane płyty ceglane: 10-12 mm

Płyty z kamienia naturalnego: 5-6 mm

Płyty betonowe: 5-12 mm

Do spoinowania stosuje się hydraulicznie wiążącą zaprawę fugową metodą szlamowania (PN-EN 13888). Przykładowy produkty to Sopro DF 10®.

9. Prawidłowy dobór zapraw klejowych do różnego typu okładzin

1. Płytki i płyty na elewacjach

Wymagania normy DIN 18515 dotyczące układanej ceramiki:

• Maksymalne wymiary płytek i płyt: Długość boku maks. 49 cm, grubość maks. 1,5 cm, powierzchnia ≤ 0,12 m².
• Spodnia strona płytki musi posiadać pory o minimalnej wielkości (min. 0,2 μm), aby cementowa zaprawa klejowa mogła odpowiednio wniknąć i dobrze mocować płytkę do podłoża.

Uwaga: Okładziny ceramiczne, które nie spełniają tych wymagań, nie mogą być układane na powierzchniach elewacji na tradycyjnych, hydraulicznie wiążących zaprawach klejowych! W takim przypadku należy zastosować zaprawy klejowe klasy S2 lub kleje reaktywne.

2. Okładziny z kamienia naturalnego:

Obok omówionego sposobu osadzania na elewacjach płytek i płyt ceramicznych, istnieje możliwość licowania elewacji kamieniem naturalnym. Ten sposób układania fasady jest opisany i uregulowany normą DIN 18515 cz.2, która została zaktualizowana, jednak nadal może stanowić podstawę do planowania i realizacji okładziny kamiennej.

Wymagania dla Okładzin Kamiennych:

• Lico ściany wykonane z elementów kamiennych.
• Grubość kamieni: co najmniej 55 mm do 90 mm.
• Mocowanie kamieni: murowane do ściany w stanie surowym i dodatkowo mocowane nierdzewnymi kotwami drutowymi.
• Warunki budowlane: Dopuszczalne w budynkach mieszkalnych o dwóch pełnych kondygnacjach oraz z dachem dwuspadowym do wysokości 4 m, a w innych budynkach do wysokości 8 m.

3. System Dylatacji

Planowanie dylatacji na powierzchni elewacji jest kluczowe ze względu na zmienne warunki atmosferyczne i wysokie wahania temperatury. Powierzchnia powinna być podzielona na pola dylatacyjne, a spoiny dylatacyjne muszą być odpowiednio oczyszczone z resztek zaprawy, aby uniknąć wymuszonych naprężeń.

4. Rodzaje Dylatacji:

1. Dylatacja brzegowa – w narożach i na krawędziach.
2. Dylatacja dzieląca okładzinę na pola.
3. Dylatacja oddzielająca elementy instalacji.
4. Dylatacja konstrukcyjna.
5. Dylatacja kondygnacyjna – dzieląca okładzinę na pola.
6. Dylatacja oddzielająca elementy instalacji.

 

Podsumowanie

Prawidłowy dobór zapraw klejowych oraz przestrzeganie norm i wytycznych jest kluczowe dla trwałości i estetyki okładzin ceramicznych i kamiennych na elewacjach. Niezależnie od wybranego materiału, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie podłoża, stosowanie właściwych zapraw oraz planowanie systemów dylatacyjnych, które zminimalizują ryzyko uszkodzeń spowodowanych zmianami temperatury i innymi czynnikami atmosferycznymi. Dzięki temu, elewacje będą nie tylko piękne, ale również odporne na warunki eksploatacyjne przez wiele lat.

 

ZOBACZ WIĘCEJ PRODUKTÓW NA - https://stemar.pl/pl/c/Chemia-budowlana/16